نقش زن در جامعه
دیدگاه رهبری در باب فعالیت های اجتماعی زن
1. عدم تحمیل اجبار:
نظر اسلام این است که در میدان فعالیت علمی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی، نباید بر زن تحمیل و اجبار کرد؛ چنان که به سد کردن راه او هم نباید پرداخت. اگر خانمها میخواهند وارد فعالیتهای اجتماعی و سیاسی شوند، مانعی نیست؛ البته فعالیت علمی، خیلی خوب است و بر سایر فعالیتها ترجیح دارد.
2. تحصیل و آموختن:
خانواده ها اجازه دهند دخترهایشان درس بخوانند. مبادا پدر و مادری، از روی تعصب دینی، خیال کنند که باید جلوی دختر را بگیرند تا تحصیلات عالیه نکند؛ نه، دین چنین چیزی نگفته است. دین، برای تحصیل علم، میان دختر و پسر فرقی نمیگذارد. اگر پسر شما مشغول تحصیلات عالیه است، بگذارید دخترتان هم به تحصیلات عالیه بپردازد. بگذارید دختران جوان ما درس بخوانند؛ علم بیاموزند؛ آگاهی پیدا کنند؛ به شأن خودشان واقف شوند و قدر خود را بدانند تا بفهمند که تبلیغات استکبار جهانی در خصوص زن، چقدر بیپایه و اساس و پوچ است. در سایه سواد، میشود اینها را فهمید.
3. پاکدامنی وتحصیل:
امروز متدینترین، انقلابیترین، پاکترین و باایمانترین دختران و زنان جوان ما در میان قشرهای تحصیلکرده هستند.
4. دوری از تجمل گرایی و عدم معرفت:
کسانی که اهل تجمل و چسبیدن به زر و زیورآلات هستند و یا کورکورانه و چشم بسته میخواهند از الگوهای غربی در لباس و پوشاک و وضع زندگی، تقلید کنند، غالباً از سواد و معلومات و معرفت کافی بهره ندارند.
5. کنترل رفتار و همراهی با حقیقت:
کسی که معلومات داشته باشد، میتواند رفتار خود را کنترل کند و آن را با هر چه حق و حقیقت و خوب است تطبیق دهد. بنابراین در میدان علمی همه راههای فعالیت، باید برای زنان باز باشد. دختران، حتی در روستاها هم درس بخوانند. توصیه من به پدران و مادران این است که بگذارند دختر بچه هایشان به مدرسه بروند و سواد بیاموزند. اگر آنها استعداد دارند و مایلند پس از طی مراحل ابتدایی به تحصیلات عالیه و دانشگاهی بپردازند، ممانعت نکنید؛ بگذارید در جامعه اسلامی ما، آنها جزو انسانهای باسواد و دارای معلومات شوند.
زن عنصری درصورت و سیرت مادری
رهبری معتقد است، نقش زن در جامعه نقش مادری است. «هرجا سخن از تضعیف خانواده است، نقش این بخشِ مهم نادیده گرفته شده. هرجا سخن از بیاعتنایی به هنر مادری و هنر تربیت فرزند در آغوش پر مهر و محبت مادر است، این نقش نادیده گرفته شده. دنیای غرب این جرم بزرگ را دارد که این نقش را تضعیف کرده و در مواردی نادیده گرفته است. بخشی از بزرگی این گناه به این مربوط است که این حرکت فاجعهآمیز را با نام «حمایت از زن» انجام میدهد؛ در حالیکه این حمایت از زن نیست؛ این خیانت به زن و خیانت به انسان است.»
مقام معظم رهبری، زندگی دنیا و آخرت و هرچه در آن است همه را تحت تاثیر مادران می داند: «همه تحت تأثیر مادران هستند. آن که بهشتی میشود، پایة بهشتی شدنش از مادر است؛ که «الجنة تحت اقدام الأمهات» . البته نقش زن به عنوان همسر هم داستان بسیار طولانی دیگری است. دنیایی که زن را از داخل خانواده جدا میکند و با وعدههای توهم آمیز بیرون میکشد و او را در مقابل نگاه و حرکت هرزة جامعه، بیپناه و بیدفاع میکند و میدان را برای تعرض به حقوق او باز میکند، هم زن را تضعیف میکند، هم خانواده را نابود و هم نسلهای آینده را به خطر میاندازد. هر تمدن و فرهنگی که این منطق را داشته باشد، دارد فاجعه ایجاد میکند؛ »
بنابراین تنها دینی که به جایگاه زن اهمیت وافر داده اسلام است «اسلام به معنای واقعی زن را تکریم کرده است. اگر روی نقش مادر و حرمت او در درون خانواده تکیه میکند، یا روی نقش زن و تأثیر و حقوق و وظایف و محدودیتهای او در داخل خانواده تکیه میکند، بههیچوجه به معنای این نیست که زن را از شرکت در مسائل اجتماعی و دخالت در مبارزات و فعالیتهای عمومی مردم منع کند.»
رهبری از طرفی معتقد است، از وظایف جامعه وخانواده درباب زنان این است:
الف. عدم تحمیل اجبار:
« در اسلام به مرد اجازه داده نشده است که به زن زور بگوید و امری را بر او تحمیل کند. برای مرد در خانواده، حقوق محدودی قرار داده شده است که از روی کمال مصلحت و حکمت است. این حقوق، برای هر کس گفته و تشریح شود، مورد تصدیق قرار خواهد گرفت. همچنین برای زن در خانواده، حقوقی معین شده است که آن هم از روی مصلحت است»
ب.ایجاد تعادل در حقوق زن:
«مرد و زن هر کدام طبیعت، اخلاق، روحیات و غرایزی دارند که ویژه خودشان است. آنها اگر از خُلقیات ویژه خود به طور صحیح استفاده کنند در خانواده، زوجی کامل، هماهنگ و مساعد تشکیل میدهند. اگر مرد زیاده روی کرد، تعادل به هم میخورد. زن هم اگر زیاده روی کرد، تعادل به هم میخورد. اسلام در داخل خانواده، دو جنس زن و مرد را مانند دو لنگه یک در، دو چشم در چهره انسان، دو سنگرنشین در جبهه نبرد زندگی و دو کاسب شریک در یک مغازه قرار داده است. هر کدام از این دو، طبیعت، خصوصیات و خصلتهایی هم در جسم و روح و فکر و هم در غرایز و عواطف دارند که ویژه خودشان است. این دو جنس، اگر با همان حدود و موازینی که اسلام معین کرده است در کنار هم زندگی کنند، خانوادهای ماندگار، مهربان، بابرکت و پرفایده خواهند داشت».
ج. رنجاندن زنان مساوی است با متلاشی شدن خانواده:
«امروز در دنیای غرب، خانواده بنیان بسیار سستی دارد. خانوادهها - به خصوص زنان - از جدایی و متلاشی شدن رنج میبرند. اگر خانوادهای - خدای ناکرده - متلاشی شود، هم مرد و هم زن، سرگردان و آواره و ناراحت میشوند و رنج میبینند؛ اما در این میان، زن بیشتر رنج میبیند. امروز در دنیای غرب، زنان دچار این رنجند؛ چون خانوادهها به آسانی به هم میخورند؛ متلاشی میشوند و از بین میروند. گاهی خود زنان، اقدام به فروپاشی کانون خانواده میکنند؛ اما خود آنها هم، چوبش را بیشتر میخورند».
د. زن مسئول تعادل میان وظیفه و پاداش است:
یکی دیگر از مسئولیت های زن، عمل به وظایف خود است. ایشان درباب زن می فرمایند: «عظمت زن به این نیست که بتواند چشم مردها و هوس هوسرانان را به خودش جلب کند؛ این افتخاری برای زن نیست؛ این تجلیل زن نیست؛ این تحقیر زن است. عظمت زن آن است که بتواند حجب و حیا و عفاف زنانه را که خدا در جبلّت زن ودیعه نهاده است، حفظ کند؛ این را با عزت مؤمنانه و با احساس تکلیف و وظیفه بیامیزد»
بنابراین رهبری معتقد است که اسلام از همان ابتدا نردبان ترقی برای صعود ملکوتی زن را به همراه داشته است،تا آنجا که بهشت را زیر پای خود می بیند. کرامتی که به زن در اسلام بخشیده شده است نه در قالب آرزو و خیال، بلکه واقعیتی است که اگر صفحات تاریخ اسلام را از همان ابتدا تا به امروز ورق بزنیم با نمونه ها و واقعیت های بی شماری از شخصیت بزرگداشته شدة زن در اسلام برخورد می کنیم.
در هرجا خداوند از انسان صحبت می کند با واژه هایی چون «ناس»، «بنی آدم» و «انسان» او را مورد خطاب قرار می دهد که این اصطلاحات در قرآن 309 بار تکرار شده اند. اینها واژه های عامی هستند که هیچ کدام از آنها به جنسیت خاصی اشاره ای ندارند ومعیار برتری را برای هر دو جنس در تقوا و پرهیزکاری می داند. «إِنَّ أَکْرَمَکُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاکُمْ» .
پی نوشت ها:
بیانات در دیدار با مردم آذربایجان شرقی، 28/6/75
مستدرک الوسائل، ج 15، ص 180، ح4، باب استحباب الزیادة فی برّالام.
بیانات به مناسبت تولد حضرت زهرا(س)،8/5/1385.
حجرات/13.
hawzah.net
