درآمد

از نظر تاریخ روشن است که زن قبل از اسلام در محرومیت فراوان بود و از جایگاه مناسب اجتماعی برخوردار نبود؛ اما اسلام با ندای آسمانی خود تحول بزرگی ایجاد کرد؛ اولا از نظر شخصیتی، زن را برابر مرد قرار داد و ایمان و عقاید و افکار او را محترم شمرد. ثانیاً حقوق اجتماعی زیادی که قبل از اسلام وجود نداشت برای او قرار داد البته اگر هم در بعضی موارد بین او و مرد تفاوت گذاشته به جهت اقتضائات روحی و جسمی زن بوده است و لذا زن در سایه این تعلیمات در میان مسلمین موقعیت اجتماعی مناسبی پیدا کرد.

زن از منظر مقام معظم رهبری

نگاه اسلام، و به تبع آن، مقام معظم رهبری به زن، نگاهی جامع است که هم ارزش های الهی و هم منطق انسانی، در آن لحاظ شده است. در نظام مقدس انقلاب اسلامی، جایگاه زن به حدی است که یک روز را به پاس قدردانی از جنس مؤنث به وی اختصاص داده اند. نگاه رهبری به زن در روز زن به این صورت است.« روز زن، یعنی نگاه درست و مبتنی بر منطق به زنان، که نیمی از جمعیت بشر را تشکیل می‏دهند؛»

معظم له، زن را از سه دیدگاه مورد بررسی قرار داده است:

دیدگاه اول: زن، عنصر تکاملی جامعه و بشر:

نقش زن به عنوان انسانی در راه تکامل معنوی و نفسانی است که در این دیدگاه، زن و مرد با یکدیگر هیچ تفاوتی ندارند. در تاریخ، زنان بزرگ و برجسته ‏ای حضور داشته‏اند؛ همچنان که مردان بزرگ و برجسته ‏ای بوده ‏اند. در قرآن، وقتی خدای متعال می‏خواهد برای مؤمنین مثال بزند، از زن مثال می‏زند؛ «وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِلَّذِینَ آمَنُوا امْرَأَتَ فِرْعَوْنَ» . زن به عنوان عنصر مؤمن برجسته ‏ای که نظیر او در میان انسان‏های آن روز نبود یا کمیاب بود، حضور دارد.

مقام معظم رهبری معتقد است: «آن هم نیمی که اگر نگاه کاوشگر انسان بخواهد نقش آن را با نقش‏های دیگر مقایسه کند، خواهد دید که نقش این نیم، حساس‏ترین، ظریف‏ترین، ماندگارترین و مؤثرترین نقش‏ها در حرکت تاریخ انسان و در سیر بشریت به سوی کمال است. خدا زن را این‏گونه آفریده. اگر بنای آفرینش انسان و جهان را به دو بخشِ کارهای ظریف و ریزه‏کاری و بخشِ کارهای مستحکم - و به تعبیر سازندگان بناها، سفتکاری - بگذاریم، بخش اول که ظریف‏کاری‏ ها و ریزه‏کاری‏ ها و رشته رشته پروردن احساسات و عواطف بشر است، در اختیار زن است. گناه بزرگ تمدن مادی، تضعیف و گاهی به فراموشی سپردن این نقش است».

استظهار جمال و زیبایی نسبی برخی موجودات نسبت‏به بعضی دیگر نیز از بررسی چند مورد به دست می‏آید، یکی آیه: «إِنَّا جَعَلْنَا مَا عَلَی الأرْضِ زِینَةً لَهَا لِنَبْلُوَهُمْ أَیُّهُمْ أَحْسَنُ عَمَلا» یعنی ما آنچه را که روی زمین قرار دارد از مناظر طبیعی به عنوان زینت زمین قرار داده و کره زمین را به آن مزین نمودیم. و دیگری آیه، «إِنَّا زَیَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْیَا بِزِینَةٍ الْکَوَاکِبِ‏» یعنی ما فضای بالا را با ستاره‏های روشن زینت دادیم. از این آیات زینت و جمال نسبی موجودات مادی نسبت‏به یکدیگر معلوم می‏شود.

و زن مظهر جمال خداست. او موجودی لطیف و زیباست که می‏تواند همچون مردان به تمام کمالات و مقامات معنوی نائل آید و این به آن معنا نیست که همچون مردان به میدان جنگ و کارزار رود بلکه خداوند زن و مرد را مکمل و کامل کننده یکدیگر آفریده است.

دیدگاه دوم: زن عنصر همراهی در جوامع:

از نظر اسلام، میدان فعالیت و تلاش علمی، اقتصادی و سیاسی برای زنان، کاملاً باز است. ازطرفی مقرّرات ضروری برای حمایت از حضور زنان در جامعه و در فعالیت های اجتماعی و اقتصادی وجود دارد که خود به دو دسته است:

الف) نخست قوانینی که در بعد مادی از زن حمایت می کند؛ مثل تعیین میزان ساعات کار، میزان ساعات مرخصی، مرخصی زایمان، ویژگی های محل کار، نوع کار و تعیین زمان بازنشستگی. معمولا مقرّراتی که در کشورهای غربی به هدف حمایت از زنان وضع می شود از این دسته است. فمینیست ها و کسانی که سنگ حمایت از زنان را به سینه زده و خواستار رسیدگی به وضعیت زنان و بهینه سازی آن هستند، فقط به همین بعد از زندگی زن توجه کرده و به دنبال وضع مقرّراتی هستند که رفاه بهتر و لذت دنیوی بیشتری برای زنان به دنبال داشته باشد.

ب) دوم مقرّراتی که علاوه بر بعد مادی، بعد معنوی و سعادت ابدی زن را نیز لحاظ کرده و از شخصیت و هویّت واقعی او حمایت می کند؛ مانند مقرّرات مربوط به اطاعت زن از شوهر، ولایت پدر بر دختر، تعیین پوشش برای حضور در اجتماع، آداب راه رفتن زن، چگونگی ارتباط با مردان نامحرم و حمایت از حضور زن در عرصه اجتماعی و صحنه های کار و تلاش اقتصادی. وضع مقرّراتی از قسم اول گرچه لازم است ولی کافی نیست.

اخلاق، معنویت و سعادت ابدی، مهم ترین بعد زندگی زن است که مورد غفلت قانون گذاران واقع شده. بر خلاف مقرّرات نوع اول، که انسان ها به طور طبیعی در اندیشه وضع آن هستند و مدافعان حقوق زن از آن سخن می رانند و در محافل قانونی، به تصویب می رسانند قوانین دسته دوم، خواه به سبب جهل و نادانی یا به اغراض و اهداف دیگر، مورد بی توجهی و بی مهری سازمان های بین المللی و مدافعان حقوق زن واقع شده است، بلکه دنیای مادیگرای غرب با این گونه قوانین موجود در کشورهای اسلامی مخالفت می ورزد و حتی برخی از آنها مثل استفاده از پوشش را ممنوع می کند.

رهبری معتقد است،اگر کسی با استناد به بینش اسلامی بخواهد زن را از کار علمی محروم کند، از تلاش اقتصادی باز دارد یا از تلاش سیاسی و اجتماعی بی ‏نصیب سازد، به خلاف حکم خدا عمل کرده است. زنان به قدری که توان جسمی و نیازها و ضرورت‏هایشان اجازه می‏دهد می‏تواند در فعالیت‏ها شرکت کنند.

ایشان می فرمایند: «زن هر چه می‏توانند، تلاش اقتصادی، سیاسی و اجتماعی کند، شرع مقدس، مانع نیست؛ البته چون از لحاظ جسمانی، ظریف‏تر از مرد است، لذا ضرورت‏هایی دارد. تحمیل کار سنگین بر زن، ظلم به زن است؛ اسلام این را توصیه نمی‏کند؛ چنان که منع هم نمی‏کند. البته از امام علی بن ابی‏طالب (علیه‏السلام) نقل است که فرمود: «زن گل است؛ قهرمان نیست» .

«قهرمان» یعنی پیشکار و خدمت‏گذار آبرومند؛ خطاب به مردان می‏گوید زنان در خانه‏ های شما مثل گلی لطیفند که باید نسبت به آنها با کمال ظرافت و دقت رفتار کنید. زن، پیشکار و خدمت‏گذار شما نیست که خیال می‏کنید کارهای سنگین را باید به او محول کرد. این، مسئله مهمی است.

از دیدگاه رهبری نظر اسلام، نظری میانه است؛ یعنی «زن اگر فرصت و فراغت داشته باشد، بچه ‏داری مانع او نگردد، شوق و علاقه و نیرو و توان جسمانی داشته باشد و بخواهد وارد فعالیت‏های اجتماعی، سیاسی یا اقتصادی شود، مانعی ندارد؛ اما این که او را مجبور کنند و بگویند باید حتماً شغلی بپذیری، روزی فلان قدر کار کنی تا با درآمد آن بتوانی در تأمین هزینه خانوار، سهمی به عهده بگیری، نه. این را اسلام از زن نخواسته است؛ این را هم یک نوع تحمیل بر زن به حساب می‏آورد».

hawzah.net