فرازهایی از دعاهای امامان معصوم علیهم السلام هنگام آغاز ماه مبارک رمضان

 هر گاه ماه رمضان فرا می رسید، رسول خدا صلی الله علیه و آله می فرمود:

خداوندا! ماه رمضان وارد شده است. خداوندا! ماه رمضان که قرآن را در آن فروفرستادی و آن را نشانه ای از هدایت و برهان قاطع قرار دادی، برای ما مبارک گردان؛ و ما را بر روزه و نماز این ماه کمک کن و از ما بپذیر.1

مولای متقیان، علی علیه السلام در شب اول ماه مبارک رمضان رو به قبله می ایستاد و می فرمود: خدایا! این ماه را به امنیت و ایمان و تندرستی و عافیت کامل و روزی فراخ و برطرف شدن دردها نو کن. خدایا! روزه این ماه و شب زنده داری و تلاوت قرآن در این ماه را روزی ما کن.2

امام سجاد علیه السلام، پیشوای عابدان و ساجدان، در نخستین روز از ماه رمضان با خدای خود چنین می گوید:

پروردگارا! یار ما باش تا در سایه بندگی، به تو نزدیک شویم و یاری فرما تا در این ماه، دامانمان از منجلاب گناهان آلایش نگیرد، تا فرشتگان تو از ما غیر دوستی و صلاح نبینند و جز بندگی و فرمان برداری به سوی تو نیاورند. پروردگارا! به ما شایستگی عطا فرما تا از برکت ها و مرحمت هایی که به اولیای خویش نوید داده ای، بهر ه مند شویم و پاداشی را که بندگان پارسا و نمازگزار و روزه دار تو در این ماه از تو دریافت می کنند، به دست آوریم و ما را شایسته آن ساز که در درجه های والایی با دوستان و پیامبران بزرگوارت هم نشین شویم.3

امام صادق علیه السلام نیز هنگام آغاز ماه رمضان چنین می فرمود:

بار خدایا! ماه رمضان آمد و روزه اش را به ما واجب گرداندی و قرآن را در آن نازل کردی که راهنمای مردمان و گواهی هدایت و تمیز حق و باطل است.

بار خدایا! ما را در روزه گرفتن آن یاری فرما و از ما به کرمت قبول کن و ما را در آن سالم دار. به درستی که تو بر هر چیز توانایی، ای بخشاینده مهربان!4

ادامه »

توصیه های میرزا جواد آقا ملکی تبریزی در آغاز ماه مبارک رمضان

جهت آمادگی برای ورود به میهمانی الهی، رعایت چند نکته لازم و ضروریست:

الف) خواندن نماز شکر
شایسته است که با نماز شکر، با سال گذشته وداع کرده و به استقبال سال آینده رویم و به جهت نجات از خطرهای سال گذشته و دستیابی به رضایت پروردگار و توفیق درک سال جدید، با فراغت کامل و به دور از بیماری ها و آفات باطنی و ظاهری، شکرالهی را به جای آوریم.

ب) توبه و استغفار
پس از خواندن نماز شکر، از خدا به خاطر کوتاهی ها و ظلم هایی که در حق او نموده ایم، طلب عفو و گذشت کنیم و از سستی هایی که در اصلاح و پاکی قلب، جهت توجه و عنایت خداوند روا داشته ایم و همچنین درباره کم کاری های اعضا و جوارح خود در عبادت، و عقب انداختن توبه، از خداوند طلب بخشش می نماییم. و از جانب هر عضوی از اعضای خود صدقه می دهیم.

ج) توسل به آستان پروردگار
با نزدیک شدن ماه مبارک رمضان، شایسته است به کرم و رحمت الهی متوسل شویم و از او درخواست کنیم تا هر آنچه ما را در اجرای دستورهای الهی یاری می دهد به ما ببخشد.

چه بی نیازی والاتر از خداوند متعال، تا تمامی امور سال آینده مان را به او بسپاریم و با اطمینان خاطر سفر الهی خود را شروع کنیم؟

د) توسل به معصومین علیهم السلام
مهم ترین مسئله ای که پوینده راه معرفت در آغاز ماه رمضان باید به آن توجه داشته باشد، توسل به ائمه معصومین علیهم السلام است. باید آبرو و عظمت آنان را در پیشگاه خداوند، شفیع قرار دهیم تا آن بزرگان، پذیرش اعمالمان را در راستای خشنودی خداوند، از پروردگار بخواهند.

زیرا خداوند کریم، درخواست انسان های بزرگ و کریم را رد نخواهد کرد؛ به ویژه اینکه اولیای خداوند، درهای رحمت و روشنی بخش راهمان در میان آفریده ها هستند و دستور پناه دادن بندگان به آنها داده شده است.

هـ) پاک کردن اموال با پرداخت خمس

پاک کردن خوردنی ها، نوشیدنی ها، پوشاک و. .. با پرداخت خمس، از کارهای مهمی است که پس از توبه و پاک کردن قلب و توسل به خدا و معصومین باید انجام دهیم اما بهتر آن است که خمس اموالمان را ابتدای ماه بدهیم تا عبادت هایمان از راه حلال انجام شود.1

1. میرزا جواد آقا ملکی تبریزی، المراقبات، ترجمه: ابراهیم محدث، ص 259.

آیا نتیجه اعمال ما به خودمان بر می گردند؟

آیات قرآن بیانگر رابطه اعمال انسان با وقایع و حوادث خیر و شرّ خارجی است و ارتباط نظام‌مند اجزای عالم را متذکر می‌شود. به این معنا که رفتار نیک یا بد فرد یا اجتماع انسانی، تأثیر مستقیمی بر نظام هستی داشته، خیر و صلاح یا شرّ و فساد در نظام طبیعت را به‌دنبال خواهد داشت.

آیا نظام عالم اخلاقی است؟ به این معنا که آیا اگر کسی عملی را انجام دهد، نتیجه اش به خودش باز می گردد؟ و یا افعال ما عکس العملی ندارند؟
آنچه از متن قرآن برداشت می شود این است که نه تنها اعمال ما نتیجه هایی را در بر دارند بلکه در همین دنیا آن نتائج به خودمان بر می گردند.
جناب مولانا از موضوع بازگشت اعمال این چنین تعبیر کرده است:

این جهان کوهست و فعل ما ندا
سوی ما آید نداها را صدا

یعنی همانگونه که اگر یک نفر در منطقه ای کوهستانی فریاد بزند، پژواک صدایش به خودش بر می گردد، اعمالی هم که ما انجام می دهیم به خودمان بر می گردند.

نتیجه اعمال در دنیا

همه جریانهایی که انسان در آخرت می بیند ، در دنیا هم می بیند ، زیرا حساب و جزاي عمل پهلوي عمل گذاشته شده ولی در نظر ما روي آن پرده کشیده شده است ، خداوند متعال می فرماید : «وجعلنا من بین ایدیهم سدا ، و من خلفهم سدا ، فاغشیناهم ، فهم لایبصرون؛ [1] و ما فرا روي آنها سدي و پشت آنان سدي نهاده و پرده اي بر چشمان آنان فروگسترده ایم ، لذا نمی توانند ببینند.»

اینها واقعا وجود دارد ولی ما نمی بینیم ، خداوند متعال می فرماید: «اذا الاغلال فی اعناقهم؛ [2] آن هنگام که غل ها در گردنهایشان افتاده است.» همچنین می فرماید : «انا جعلنا فی اعناقهم اغلالا ، فهی الی الاذقان ، فهم مقمحون؛ [3] ما در گردنهاي آنان تا چانه هایشان غلهایی نهاده ایم ، به طوري که سرهایشان را بالا نگاه داشته و دیده فرو هشته اند . »

خوبی ها و زشتی هاي اعمال حقیقتا وجود دارد ، ولی ما از آنها در غفلتیم ، توجه داریم ولی از توجه خود غافلیم.

ادامه »

مقدمه :

هرگز نمی توان ارزش همه زمانها را برابر دانست، چنان که نمی توان همه مکانها را برابر شمرد. برخی زمانها و مکانها ارزشی والا دارند. ماه رجب ارزشمند است، ماه سلوک و زدودن زنگارهای شیطانی از آیینه دل است؛ ماه ولایت و برافروختن چراغ معرفت در شبستان وجود است؛ ماه رجب گاهِ اعتکاف است. در این ماه، که هنگامه تحول است، عاکفان کوی دوست، با حضور در صحن و سرای دوست، پله های سلوک را پیموده و پله پله به خدا نزدیکتر می شوند. معتکف روزه اش، نمازش، حضورش در مسجد و دیگر اعمالش مایه تقرب است. در خانه دوست، سفره ایی از مغفرت و بخشایش گسترده شده و عاکف با صیقل روح و روان، زنگار گناه از دل می زداید و مهیای ضیافت بزرگ در ماه وصال می گردد. ماهی که عشاق از سفره پرفیض الهی، لقمه های راز بر می چینند و عطر قرآن از ژرفای دل بار یافتگان، مشام جان را می نوازد.

اعتکاف پرورش جسم و جان است، انسان آمیزه ای است از این دو و نیازمند پرورش در ابعاد وجودی خود؛ انسان به دنبال سعادت و کمال است، روح انسان نیازمند نیایش است، مناجاتی شیرین و زیبا، هم کلامی موجودی ضعیف با منشأ قدرتها. از آغاز خلقت تا صحنه رستاخیز، راز و نیاز زیباترین هنر آدمی است.                        

غفلت بد است در برخی موارد بدتر؛ جریان زمان در گذر است و با از دست دادن آهی ماند و افسوسی که به هیچ نیرزد. انسان دشمنی دارد در اوج حیله گری، با چنین دشمنی هوشیاری باید و سرعت در خیرات؛

زمان اعتکاف است. خالق مهربان قرب خلایق می طلبد. در فکر پرورش روح و روان انسان است و مقررات دینی را تشریع می کند. تنوع عبادات به دلیل نیازهای گوناگون انسانی است، هر عبادتی جوابگوی نیازی از اوست. نماز، زنگار غفلت از روان می زداید و صیقل روح و روان است. در روزه، پالایشگاه خلوص و نردبان صعود است. روزه دار پرواز در آسمان عبادت و عبودیت را می آزماید و آیینه قلبش را نورستان خدایی می کند. حج، شرکت در آزمون الهی و قطع تعلقات و دلبستگی دنیوی است. عبادات مالی؛ چون خمس و زکات و صدقات، دمیدن روح ایثار و گذشت در وجود آدمی است. اما اعتکاف، آمیزه ای از چند عبادت با فضیلت است.

روزه که خود عبادتی ارزشمند است شرط اعتکاف است. حضور در مسجد و خواندن نماز هم شرط آن است. عاکف سه روز در مسجد جامع مقیم می گردد و جز برای ضروریات، کوی دوست را ترک نمی گوید. خود را از حلال باز می دارد تا با تمرین بندگی، جهاد با نفس را بیازماید. اعتکاف عهد مودّت و میثاق مجدد با پروردگار است.

در فضیلت اعتکاف این بس که معادل طواف کعبه و همتای رکوع و سجود است. خدای منّان می فرماید: “… وَ عَهَدنا اِلی ابراهیمَ وَ اِسمعیلَ اَن طَهّرا بَیتی لِلطّائِفینَ وَ العاکِفینَ وَ الرُکّعِ السُجود؛( آیه 125، سوره بقره) و ما به ابراهیم و اسماعیل فرمان دادیم که خانه مرا برای طواف کنندگان و معتکفان و رکوع کنندگان و سجده کنندگان از هرگونه آلودگی تطهیر کنند.”

اساساً ارزش آدمی را عملش می رساند. معتکف انسانی بزرگ و شریف است به اندازه شرافت و فضل عملش، مقدس اردبیلی یگانه زمان در علم و عمل در شرافت و فضیلت اعتکاف گوید: مبادا کسی گمان کند که اعتکاف مقدمه عبادتی دیگر است. کسی که با طهارت و در حال روزه در مسجد مقیم می شود و تعهد قربت در اعتکاف می نماید، این عمل عبادت است. اعتکاف عبادتی مستقل است به مثابه حج و عمره و روزه و نماز و هر عبادت مستقل دیگر.

و ایام بیض در پیش است زمان عرشی شدن فرشیان؛ اعتکاف با همه فضیلتش، زن و مرد را به خود می خواند، انسان را می خواند تا در دنیای های و هوی و دود و دم، معراج انسانیت را به تماشا بنشینیم. فرصت طلایی عمر در پیش است و ایام در گذر؛ پس همتی باید تا با حضوری سبز از همسفران کوی دوست بگردیم.

ادامه »

در زندگی انسان همواره موقعیت و فرصت های ویژه ای به وجود می آید که بی توجهی به آنها افسوس و پشیمانی فراوانی را به دنبال می دارد، از جمله ی این فرصت های خاص «روز عرفه» است، روزی که عنایت خاص خدای  متعال به بندگان صد چندان می شود، به طوری که استجابت دعا و پذیرایی از بندگان خوب خدا و انسان های گنهکار به شکل ویژه ای صورت می گیرد.  

 

روز عرفه، روز ارتباط و نیایش و روز استجابت دعاست، روزی که خدای متعال فرصت ویژه ای را در پیش روی بندگان قرار می دهد تا اینکه قلب های زنگار گرفته از گناه در جویبار نیایش و دعا  عطر بندگی و روحانیت به خود بگیرد، فرصت ناب و طلایی که نفحات رحمانی هزار برابر می شود به طوری که انسان های هوشیار هیچ گاه بهره مندی از آن را از دست نداده و به بهترین وجه از آن استفاده می کنند: «إِنَّ لِرَبِّكُمْ فِی أَیَّامِ دَهْرِكُمْ نَفَحَاتٍ أَلَا فتعرضین [فَتَعَرَّضُوا] لَهَا؛[1] در طول عمر شما نسیم لطف و عنایت الهى مكرر می وزد آگاه باشید [و فرصت را از دست ندهید]و خود را در معرض این الطاف قرار دهید.»

در اهمیت و ارزش روزه عرفه همین بس کسانی که از قافله عفو شدگان در ماه رمضان عقب مانده اند، در این روز فرصتی دوباره برای جبران کاستی ها و گناهان پیدا می کنند. در روایتی از منابع روایی نقل شده است امام صادق(‏علیه‏السلام) فرمودند: «کسى که در ماه رمضان بخشیده نشود، تا سال آینده بخشیده نمى‏ شود، مگر اینکه [روز] عرفه را درک کند.‌»[2]

روش غلط گدایی

افرادی که به درستی جایگاه و اهمیت روز عرفه را نمی شناسند، این روز را همچون روز های قبل در جمع آوری «سیم و زر» سپری می کنند، افسوس که این دسته افراد نمی دانند که چه گوهر گرانبهایی را از دست می دهند. در بعضی از کتب نقل شده است که امام زین العابدین ‏(علیه‏السلام) در روز عرفه صداى سائلى را شنید که از مردم درخواست کمک مى‏کرد. حضرت خطاب به او فرمودند: «واى بر تو! در این روز از غیر خدا سؤال و طلب کمک مى ‏کنى، حال آنکه در این روز براى بچّه ‏هایى که در شکم مادر هستند نیز امید فضل خدا مى‏رود که آنها سعید گردند!»[3]

ادامه »