«خُروج دابةالارض» به معناي بيرون آمدن جنبنده از زمين ‏است. اين‏ پديده هم در روايات شيعه و هم در روايات اهل سنّت، مورد اشاره قرار گرفته و از آن به عنوان «اَشراط السّاعة» و يکي از نشانه هاي نزديک شدن قيامت ياد شده است. [۱] .آنچه که اين اتفاق را نزد شيعه مهم ساخته، رواياتي است که از «خروج دابةالارض» به عنوان رجعت اميرمؤمنان علی عليه السلام ياد کرده است.

امام باقرعليه السلام فرموده است: «امام علی  عليه السلام پس از ذکر اوصاف خود، فرمود:… من همان جنبنده‏ اي هستم که با مردم سخن مي‏گويم…». «…اِنّي… وَالدَّابَّةُ الَّتي تُکَلِّمُ النَّاسَ» [۲] .؛

شيخ طوسي‏ رحمه الله روايتي از پيامبرصلي الله عليه وآله، نقل کرده که آن حضرت فرمود: «عَشْرٌ قَبلَ السَّاعَةِ لابُدَّ مِنْها: السُّفْياني وَالدَّجَّالُ وَالدُّخانُ وَالدَّابَةُ وَخُرُوجُ القائِمِ وَطُلُوعُ الشَّمْسِ مِنْ مَغْرِبِها وَنُزُولُ عيسي‏ عليه السلام وَخَسفُ بِالمَشرِقِ وَخَسْفٌ بِجَزيرةِ العَرَبِ وَنارٌ تَخرُجُ مِنْ قَعْرِ عَدَنٍ تَسُوقُ الناسَ اِلَي المَحْشَرِ» [۳] ؛ 

«به ناگزير ده چيز قبل از قيامت رخ خواهد داد: سفياني، دجّال، دود، دابة، خروج قائم، طلوع خورشيد از مغربش، نزول عيسي بن مريم‏ عليه السلام، خسف به مشرق، خسف به جزيرةالعرب و آتشي که از قعر عدن خارج مي‏شود و مردم را به سوي محشر مي‏برد».
درباره ماهيت دابة و خروج او – بويژه در ميان اهل سنّت – سخن‏ هاي فراواني گفته و احتمالات بسياري داده شده است. يکي از تفاسير معاصر نيز درباره دابةالارض نوشته است:

«دابة» به معناي جنبنده و «ارض» به معناي «زمين» است. بر خلاف آنچه برخي مي‏پندارند، دابه تنها به جنبندگان غيرانسان اطلاق نمي‏شود؛ بلکه مفهوم وسيعي دارد که انسان‏ها را نيز در بر مي‏گيرد؛ چنان که در آيه ۶ سوره «هود» مي‏خوانيم: «وَما مِنْ دَابَّةٍ فِي الاَرْضِ اِلاَّ عَلَي اللَّهِ رِزْقُها…»؛ «هيچ جنبنده‏ اي در زمين نيست مگر اينکه روزي او بر خدا است».

اما در مورد تطبيق اين کلمه، بناي قرآن بر اجمال و ابهام بوده و تنها وصفي که براي آن ذکر کرده اين است که با مردم سخن مي‏گويد و افراد بي ايمان را اجمالاً مشخص مي‏کند، ولي در روايات اسلامي و سخنان مفسران، بحث‏هاي فراواني در اين زمينه ديده مي‏شود. در يک جمع بندي مي‏توان آن را در دو تفسير خلاصه کرد.

ادامه »

موضوع: بررسی و تحلیل سوگندهای قرآن

نگارنده: سرکار خانم مریم میرآقایی

استاد راهنما: سرکار خانم خوشبخت

چکیده:

تحقیق حاضر با عنوان بررسی و تحلیل سوگندهای قرآن، با ضرورت اینکه به محجوریت زدایی از چهره قرآن¬کریم، تثبیت معارف و مفاهیم الهی وآگاه کردن بیشتر مخاطب به منافع و فواید فراوان موجود در مقسمٌ¬به و عظمت و بزرگی و شرافت آن¬ها، می¬پردازد و بیشتر با هدف تدبر و اندیشه¬ورزی در غرض سوگندهای قرآن و تأکیدی که این سوگندها در مقسمٌ¬علیه دارند؛ وپاسخی است به این سؤال که چرا خداوند متعال در قرآن¬کریم سوگند یاد کرده است؟
برای پاسخ به این سؤال می توان گفت: سوگندهای قرآن¬کریم از اهمیت، عظمت و امتیاز ویژه¬ای برخوردار است. پروردگار حکیم با سوگند به اشیاء آسمانی و زمینی همگان را به اهمیت و کثرت منافعشان توجه داده و چون آن‌ها را مهم و قابل توجه معرفی کرده است، مردم در شناختن آن‌ها نیز همت نهادند و دانش¬های زیادی به وجود آمد. بنابراین سوگندهای قرآن کلید دانش‌های زمینی و آسمانی می‌باشد.
خداوند در قرآن کریم بر امور زیادی از جمله به اسماء ذات و صفات مقدس خودش، انبياء بزرگوار ، انسان ، فرشتگان، كتب آسمانى، معانى و مفاهيم عاليه و ماوراى طبيعت ،آسمان، كرات ، زمين، دريا و موضوعات زیاد دیگری سوگند یاد کرده است ، این سوگندها نشان از ارزش واهمیت آنها دارد. و آن¬چه در قسم لازم است این است كه نزد قسم خورنده ارزشمند باشد هرچند بر ما معلوم نباشد. علاوه بر این آنچه خدا به آنها قسم خورده علاوه بر تأكید مضمون خبر و نشان دادن ارزش آنها، دلیل و برهانی بر مضمون خبر نیز هستند.
ارتباط سوگندها و جواب آن¬ها نقش بزرگی در تربیت و تحکیم اعتقادات انسان می¬تواند داشته باشد و باعث تهذیب نفس انسان وتزکیه واعتقاد به ربوبیت خداوند،توحید،وقوع قیامت، معاد و رسالت رسول¬اکرم(صلّی الله علیه و آله) خواهد شد؛ وانسان را به سعی و کوشش در انجام اعمال خوب و دوری از زشتی¬ها، تلاش در زندگی و شکرگزاری از خداوند متعال تشویق می¬کند.
کلید واژه های این تحقیق عبارتند از :
قرآن کریم ، سوگند ، قسم ، مقسمٌ له ، مقسمٌ به و اعتقادات

این تحقیق در 3 بخش تنظیم شده است:

1-کلیات 2- انواع سوگندها در قرآن 3-نقش تربیتی و اعتقادی سوگندها

نویسنده: حجت الاسلام والمسلمین محسن قرائتی

دعای عهد دعایی جهت برقراری ارتباط بین ما و حضرت مهدی(عج) است. در این دعا با آن حضرت عهد و پیمان می بندیم. قول و قرار می گذاریم که یکسری کارهایی را انجام دهیم و در جهت تشکیل حکومت عدل مهدوی زمینه سازی کنیم. این دعا تابلوی روشن را فرا روی فعالیت های ما قرار می دهد.
پای کلام دلنشین استاد حجت الاسلام والمسلمین قرائتی درنگی می کنیم تا با مروری بر این دعای شریفه، درسهای نهفته در آن را بیاموزیم. این دعا به ما می گوید که:

1. علاقه به امام زمان (عج) باید جمعی باشد.
در دعای عهد داریم که: «اللَّهمَّ بَلغَ مَولَانَا الاَمامَ المَهدِیَّ القَائِمَ بِاَمرِ اللهِ صَلَّی اللهُ عَلَیهِ وَ عَلَی آبَائِهِ الطَّاهِرینَ عَن جَمیِعِ المُومِنیِنَ والمَومِنَات»، به امام زمان ابلاغ کن، از طرف چه کسی؟ «عن جمیع» از طرف همه مؤمنین و مؤمنات «عن جمیع المؤمنینَ والمُؤمنات» این خودش یک مطلب مهمی است.

2. امام جهانی باید مریدش هم جهانی فکر کند
وقتی زیارت می رویم بگوییم که این زیارت به نیابت از همه ی مؤمنین و مؤمنات. صدقه می دهیم بگوییم. دفع بلا از همه ی مؤمنین و مؤمنات بشود. نگوییم: خدایا، مؤمنینی که در این مسجد نماز خواندند بیامرز. حالا مؤمنینی که در مسجد دیگر نماز خواندند چه؟ همه را بگو. چرا می گویی: خدایا کسانی که در این هیأت سینه زده اند. چقدر تنگ نظر هستی! چقدر فکر کوچک است. مگر تو منتظر امام بین المللی نیستی؟ امام جهانی باید مریدش هم جهانی فکر کند. کسی که منتظر اصلاح عمومی است، باید خودش هم عمومی فکر کند. خودم و بچه ام و هیأت ام و مسجدم و برایش هیچ فرقی نکند. «عَن جَمیعِ المُؤمِنینَ و المُؤمِنَات».

3.علاقه به امام زمان (عج) بدون مرز است
این علاقه بدون مرز، از کجای دعای عهد فهمیده می شود؟ این جمله که می گوید: « فِی مشَارقِ الارضِ و مغَاربَها» در مشرق ها و مغرب ها، «وَسَهِلهَا وَجَبَلهَا»
زمین های هموار و کوهستانی، «و برها و بحرها» دریا و خشکی، ببینید این دعا چقدر سازنده است. چه اصراری داریم که بگوییم من چه هستم و من چه هستم؟ همه، دریا و خشکی. سطحی و کوهستانی، مشرق و مغرب، علاقه بدون مرز. خیلی قشنگ است.

4. شریک کردن والدین در دعا و زیارت برای امام زمان(عج)
در دعای عهد می گویی ای امام زمان(عج) سلام می کنم از طرف خودم، و از طرف «والدیَ» پدر و مادرم و «وُلدی» فرزندانم؛ یعنی هم نسل گذشته، هم نسل آینده را در نظر می گیری…

ادامه »

موضوع: آفرینش انسان در قرآن

نگارنده: سرکار خانم معصومه عباس زاده

استاد راهنما: سرکار خانم چراغی

چكیده
موضوع تحقیق آفرینش انسان در قران می‌باشد كه در آن چگونگی مراحل آفرینش انسان مورد بررسی قرار می گیرد. در مطالعه آن چه كه در مورد آفرینش انسان در قران مطرح می‌شود چه در خلقت آدم از خاك و مراحلی كه بر خلقت جسمانی اش طی شد و پیكر وی ساخته و پرداخته گشت و بدین ترتیب واجد دریافت روح گردید و خداوند روح را آفرید و بر جانش دمید و وی را در بهشت مسكن داد و سپس نیاز آدم مقدمه‌ای شد بر خلقت حواو بعد خدعه ابلیس و فریب آدم آغازی بر زندگی وی بر روی كره خاكی گشت و چه در مطالعه آفرینش انسان كنونی و نسل آدم كه در قران مراحل خلقش بازگو می‌شود از خونی بسته خلق می‌‌گردد تغییراتی بر آن ایجاد می‌شود و پس از طی مراحلی به جنینی تبدیل می‌شود كه پس از گذشت مدتی واجد دریافت روح می‌گردد و در این مرحله خلقتی جدید آغاز می‌شود و روح خلق گشته بر جسم جنین تعلق می‌گیرد و این خلقت روح كه خداوند از آن به عنوان خلقتی دیگر و به عنوان امر خویش یاد می‌كند و اینكه امر همان كلمه وجودی یعنی «كن» می‌باشد و همان لحظه و بدون تحمل شرایط و طی مراحلی موجود می‌شود؛ در می یابیم كه اراده خداوندی بر وجود انسان تعلق گرفته و قابلیت‌ها و استعدادهایی در وجود وی به ودیعه گذاشته شده است كه به واسطه همین استعداد انسان قادر به درك مفاهیمی می‌گردد كه خداوند در قرآن از آن برای بیان چگونگی خلقت و البته وابستگی وجودی انسان به خداوند استفاده می نماید و به این طریق خداوند خود را به انسان می‌شناساند و انسان را دعوت به سوی خالق خود و قرب الی الله می كند كه نتیجه آن گام نهادن نوع بشر در مسیر كمال می گردد كه نهایت آن متصل شدن به اقیانوس لایتناهی كمال خداوندی می‌باشد كه این نیز جز با تمسك به فرامین و دستوراتی كه خداوند در كلام مبینش ارائه نموده حاصل نمی‌گردد.
واژگان كلیدی تحقیق:انسان، آفرینش ، روح، قرآن ، جسم

این تحقیق شامل 4 بخش می باشد كه بخش اول شامل كلیات می باشد و بخش دوم مفهوم شناسی و مباحث مقدماتی است و بخش سوم در رابطه با خلقت انسان در بعد جسمانی است كه در این بخش علاوه بر پرداختن به چگونگی آفرینش انسان از منظر قرآنی نظرات دانشمندان صاحب رای نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت.بخش چهارم آفرینش انسان در بعد روحانی و نظریات مختلف در این رابطه است. در پایان این بخش قسمتی را نیز به عنوان ختمه مطالب می گنجانیم.

موضوع: تزکیه در قرآن

نگارنده: سرکار خانم مریم ناصری

استاد راهنما: سرکار خانم چراغی

چکیده:

تزکیه واژه‌ای است عربی به معنای رشد و کمال یافتن که بیش از 65 مورد در قرآن کریم استعمال شده است اما کلمه تهذیب به معنای پاک کردن است و در قرآن کریم بکار نرفته است.
در حقیقت تزکیه به معنای پیراستن جان انسان با حذف رذایل می‌باشد.
بزگترین هدف پیامبران تهذیب و تزکیه نفس و پرورش نفوس انسان‌ها بوده است شخصیت فردی و اجتماعی سعادت یا شقاوت دنیوی و اخروی انسان به این موضوع بستگی دارد که چگونه خویشتن را ساخته، و به همین جهت خودسازی برای انسان یک امر حیاتی و سرنوشت ساز محسوب می‌شود. پیامبران آمدند تا راه خودسازی را به انسان‌ها بیاموزند.
اسلام نسبت به اخلاق عنایت خاصی داشته و به همین جهت در قرآن آیات اخلاقی به مراتب بیشتر از آیات احکام دیده می‌شود حتی داستان‌های قرآن هم غالبا هدف اخلاقی دارند و فطرت انسان‌ها را بیدار، و شعور نا آگاه اخلاقی آن‌ها را به شعور آگاه تبدیل می‌نمایند و انسان‌ها را در طریق شناخت و توجه به فضایل و مکارم، و بکار بستن آن‌ها و طی مدارج کمال و نیل به مقام قرب پروردگار رهنمون و یاری می‌دهند. پیامبران آمدند تا انسان‌ها را به مقام شامخ انسانیت و ضرورت حفظ و احیای ارزش‌های والای انسانی توجه دهند.
روش تزکیه در قرآن یک فرایند دو بعدی است که یک بعد آن مربوط به قلب است که با آگاهی سر و کار دارد و هر چه بیشتر در معرض حقایق قرار گیرد فطرت حقیقت یاب و حقیقت گرا تقویت می‌شود از جهل فاصله گرفته و در نتیجه تصمیم درست می‌گیرد بعد دیگر مربوط به هواهای نفس و شهوات است که باید تضعیف گردد تا حاکمیت و سلطه‌اش بر قلب کاشته شود که با دو ورش صورت می‌گیرد، از بین بردن زمینه تحریک کنندگی هواها و تشویق به اقدام متضاد یا به تعبیر دیگر ضدیت با هواها و شهوات که باعث تضعیف حاکمیت و سلطه‌ی هواها می‌شود.
ویژگی تزکیه در مورد انسان ارادی و اختیاری بودن آن است و دیگر اینکه امکان خود تزکیه گی در مورد انسان وجود دارد.

ادامه »