احادیثی گهربار درباره تربیت فرزند
1. قالَ رَسُولُ اللهِ - صَلَّي اللهُ عَلَيْهِ وَ آلِه - : اَحِبُّوا الصِّبْيانَ وَ ارْحَمُوهُمْ وَ اِذا وَعَدْتُمُوهُمْ فَفُوا لَهُمْ فَاِنَّهُمْ لايَرَوْنَ اِلّا اَنَّكُمْ تَرْزُقُونَهُمْ.
رسول خدا - صلي الله عليه و آله - فرمود: كودكان خود را دوست بداريد و با آنان مهربان باشيد، وقتي به آنها وعدهاي ميدهيد حتماً وفا كنيد زيرا كودكان، شما را رازق خود ميپندارند.
«وسائل الشيعه، ج 5، ص 126»
2. قال الامام الصادق - عَلَيْهِ السَّلامُ - : انَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ لَيَرْحَمُ الرَّجُلُ لِشِدَّةِ حُبِّه لِوَلَدِهِ.
امام صادق - عليه السلام - فرمود: همانا خداوند متعال نسبت به شخصي كه نسبت به فرزند خود محبت بسيار دارد رحمت و عنايت ميكند.
«مكارم الاخلاق، ص 113»
3. قال الامام الباقر- عَلَيْهِ السَّلامُ - : إذا بلغ الغلام ثلاث سنين فقل له سبع مرات قل لا إله إلا الله ثم يترك حتى يبلغثلاث سنين و سبعة أشهر و عشرين يوما ثم يقال له قل محمد رسول الله سبع مرات و … .
امام باقر - عليه السلام - فرمود: هنگامي که کودک به سه سالگي رسيد به او بگويند هفت مرتبه بگويد لا اله الّا الله (تا بياموزد)، در چهار سالگي به او بگويند که هفت مرتبه بگويد محمد رسول الله (تا ياد بگيرد)، در پنج سالگي رويش را به قبله متوجه كنند و به او بگويند كه سر به سجده بگذارد، در پايان شش سالگي ركوع و سجده صحيح را به او بياموزند و در هفت سالگي به طفل گفته شود: دست و رويت را بشوي و پس از آن به او گفته شود: نماز بخوان.
«مكارم الاخلاق، ص 115»
جایگاه حضرت فاطمه زهرا علیهاالسلام در روایات
زمخشرى در كشاف هنگام ذكر ماجراى زكریا و مریم علیهماالسلام نقل كرده است كه پیامبر صلى الله علیه و آله در هنگام قحط سالى، به گرسنگى مبتلا شد. حضرت فاطمه علیهاالسلام دو قرص نان و پاره اى گوشت براى آن حضرت، تحفه برد و وى را بر خود مقدم داشت. امّا آن حضرت طبق را به خود فاطمه بازپس داد و فرمود: آن را بگیر. آنگاه روپوش روى طبق را برگرفت. طبق پر از گوشت و نان بود. فاطمه با دیدن این صحنه شگفتزده شد و پى برد كه این نان و گوشت از جانب خداوند فرستاده شده است. پیامبر به فاطمه فرمود: این نان و گوشت از كجا آمده است؟ فاطمه پاسخ داد: از سوى خدا كه او هر كه را خواهد بى حساب، روزى دهد.
پیامبر فرمود: سپاس خدایى را كه تو را مانند بانوى زنان بنى اسرائیل قرار داد. سپس آن حضرت، على بن ابیطالب و حسن و حسین و اهلبیتش را جمع كرد و همگى از آن غذا خوردند و سیر شدند. امّا از غذا، هیچ كاسته نشده بود و فاطمه باقیمانده غذا را به همسایگان خویش بخشید.
ترمذى در صحیح از صبیح غلام اُمّ سلمه و زید بن ارقم نقل كرده است كه گفتند: پیامبر صلى الله علیه و آله به على و فاطمه و حسن و حسین فرمود: “من با دشمن شما دشمن و با دوستان شما دوست هستم.”
ابن خالویه در كتاب “آل” در حدیثى كه آن را از امام رضا و او از پدرانش از امیرمؤمنان نقل كرده، آورده است كه آن حضرت فرمود: رسول خدا صلى الله علیه و آله فرمود: “چون روز قیامت فرا رسد، منادى از دل عرش آواز دهد كه اى خلایق! دیدگان خود را بربندید تا فاطمه دختر محمّد، عبور كند.”
همچنین در روایت دیگرى آمده است كه آن منادى بانگ میزند كه: “اى جماعت! سر به زیر افكنید و چشم فرو بندید تا فاطمه از پل صراط بگذرد. آنگاه آن حضرت در حالى كه هفتاد هزار كنیز از حورالعین بهشت او را همراهى مىكنند، از پل میگذرد.”
بخارى در صحیح به سند خود روایت كرده است كه پیامبر اكرم فرمود: “فاطمه پاره تن من است. هر كه او را خشمگین سازد به تحقیق مرا خشمگین ساخته است.”
درسی زیبا از زینب کبری سلام الله علیها برای زندگی امروز ما
توجه به زندگی و گفتههای اولیای خدا برای ما همیشه درس آموز است و این امر نباید مختص به ایام ولادت و شهادت آن بزرگواران باشد. در اینجا میخواهیم با نگاه به یکی از رویدادهای زندگی حضرت زینب سلام الله علیها، درسهایی برای زندگی خود استخراج کنیم.
سخن حقی که از آن استفاده باطل شد
زینب کبری سلام الله علیها در فن بیان و سخنوری هیچ کم نداشت؛ با این حال حیای الهی او را از سخنوری در جمع مردان باز میداشت. با این حال مساله مهمی به وجود آمد که باعث شد آن بانو – با وجود مصیبتها و دردهای جسمی و روحی فراوانش - در مجلس یزید لب به سخن بگشاید. مساله از این قرار بود که یزید این آیه را بر زبان آورد:
«قُلِ اللَّهُمَّ مالِكَ الْمُلْكِ تُوْتِی الْمُلْكَ مَنْ تَشاءُ وَ تَنْزِعُ الْمُلْكَ مِمَّنْ تَشاءُ وَ تُعِزُّ مَنْ تَشاءُ وَ تُذِلُّ مَنْ تَشاءُ بِیَدِكَ الْخَیْرُ إِنَّكَ عَلى كُلِّ شَیْءٍ قَدیرٌ ».(1)
یزید میخواست به بهانه این آیه بگوید که خداست که او را پادشاه و عزتمند، و حسینیان را به ظاهر ذلیل گردانیده است.
این جا فرصت کوتاه و مغتنمی داریم که قدری درباره این آیه بیندیشیم. این آیه در عین کوتاهی بسیار پرمغز است.
در عظمت این آیه همین بس که میتوان آن را به عنوان تعقیب نمازهای واجب قرائت کرد زیرا مطابق آنچه از امام صادق علیه السلام نقل شده است این آیه و چند آیه دیگر(2) هنگام نزول، به خدا گفتند: ما را به سوی چه کسانی نازل میکنی؟ به اهل خطا و گناه؟
خدا فرمود که به سوی زمین پایین بروید که هر کس از آل محمد و شیعیانشان شما را بعد از نماز تلاوت کند، با چشم پنهان خود، روزانه با هفتاد نگاه به او مینگرم که در هر نگاه هفتاد حاجتش را برآورم و …(3)
دیدار و ملاقاتی که به فراق ختم می شود
از قدیم الایام عشق خواهر و برادری عده ای از عاشقان زبانزد همه عالم بوده است . عشقی که نوع و کیفیتش شاید با عشق های دیگر تفاوت های زیادی داشته باشد .
در تاریخ از این نوع عشق و عاشقی ها کم ندیده ایم . عشق بین امام حسین علیه السلام و حضرت زینب سلام الله علیها … عشقی که باعث می شود خواهری از زندگی و جوانی و نشاط و خلاصه همه چیز خود بگذرد و با برادر راهی بیانان و دشت کرب و بلا شود. عشقی که نتیجه اش بودن همیشگی در کنار برادر و دیدن او در همه حال، عشقی که برای بله گفتن، از شرایط ازدواج یک خواهر می شود …
عشقی که در این راه از جان عزیزان و جگرگوشه هایش هم می گذرد و آنان را با عشق و افتخار تقدیم برادر می کند . واقعا عجیب است . فکر کردن به این حالت ها هم هوش و عقل را از آدمی می برد.
این یک قسمت از تاریخ بود … گوشه ی دیگری از این محبت و عشق را می توان در رابطه خواهر برادری حضرت معصومه سلام الله علیها و امام رضا علیه السلام دید …بله …
این خواهر و برادر با وجود فاصله سنی فراوانی که با هم داشتند، اما نگاه هر دو به زندگی شبیه به هم بودند، علاقه و الفتی بینشان برقرار بود …
این علاقه و الفت به قدری بود که وقتی امام رضا(علیه السلام) به ایران مهاجرت کردند، حضرت معصومه پس از سپری شدن زمانی از نبود برادر، نتوانست دوری او را تحمل کند و وی به ایران سفر کرد.
در طول راه به شهر ساوه رسید، در آنجا به دلایلی چون بیماری و سیاسی رهسپار شهر قم می شوند. مدت 17 روز در منزل فردی به نام موسی بن خزرج، می ماند و سرانجام پس از 17 روز بدون اینکه بتواند برادر را ببیند، از دنیا می رود.
حذف عبارت «اشهد ان علیاً ولی الله» از کتاب احکام
علت حذف شدن عبارتی از اذان و اقامه
در روایاتی چند آمده است که شهادت ثالثه و آوردن نام علی (علیه السلام) بعد از «لا اله الا الله» و «محمدا رسول الله» با خلقت آسمانها و زمین و عرش و کرسی و … توأم بوده است.
در خبرهایی آمده است که عبارت «اشهد ان علیاً ولی الله» از کتاب احکام دوم دبیرستان دانشآموزان پسر دانش آموزان استان لرستان حذف شده است. در پی این خبر بر آن شده ایم در رابطه با وجود این عبارت در اذان و اقامه مرور یبر منابع دینی داشته باشیم… با ما همراه باشید.
دلایل ذکر شهادت بر ولایت علی (علیه السلام) در اذان و اقامه
یکی از مسائلی که ممکن است ذهن برخی را مشغول کرده باشد، این است که چرا شیعیان در اذان و اقامه شهادت به ولایت حضرت علی (علیه السلام) میگویند؟ آیا دلایل روایی یا قرآنی در این زمینه وجود دارد؟
در این رابطه ابتدا به روایاتی که در این مورد وارد شده، اشاره میکنیم. در روایاتی چند آمده است که شهادت ثالثه و آوردن نام علی (علیه السلام) بعد از «لا اله الا الله» و «محمدا رسول الله» با خلقت آسمانها و زمین و عرش و کرسی و … توأم بوده است.
امام صادق (علیه السلام) فرموده است: خداوند تعالی بعد از خلقت آسمانها و زمین امر فرمود که منادی به این سه شهادت ندا دهد.
آن امام همام در حدیثی دیگر فرموده است: خداوند با خلق عرش و کرسی و … بر آنها نوشت «لا اله الا الله، محمدا رسول الله، علی امیرالمؤمنین» و آنگاه فرمود «فاذا قال احدکم لا اله الا الله محمدا رسول الله فلیقل علی امیرالمؤمنین ولی الله؛ پس زمانی که کسی از شما گفت لا اله الا الله و محمدا رسول الله، سپس باید بگوید علی امیرالمومنین ولی الله».
از بعضی از روایات نبوی استفاده میشود که ذکر امام علی (علیه السلام) بعد از ذکر خدا و حضرت رسول (صلی الله و علیه وآله) چه در اذان باشد یا غیر اذان، جایز است و در نزد خدا محبوبیت دارد.