اشاره
یکی از مناسبت های ملی سرزمین ما «شب یلدا» است. قرن هاست که این نخستین شب زمستان و درازترین شب سال، مورد توجه ایرانیان بوده، آن را با آداب و آیینی ویژه ـ اعم از دورِ هم نشستن، صله رحم، فال حافظ گرفتن و.. . ـ به صبح می رسانند.

توجه به این مناسبت به عنوان «شب»، و موضوعیت داشتن واژه «شب» در این مناسبت ملی، ما را بر آن داشت تا به مناسبت «شب یلدا» به پدیده شب بنگریم و آن را از منظر قرآن و روایات و سخنان بزرگان بررسی کنیم تا در پی آن به رخداد «شب یلدا» ژرفای بیشتری بخشیم و در کنار توجه به آیین های ملی در این شب، نگاه معرفت آمیزی نیز بدان بیندازیم و از چشم انداز زیبایی که آیات و روایت و سخنان بزرگان درباره جاذبه های شب در برابرمان ترسیم کرده اند، بهره مند شویم.

بدیهی است اگر شب یلدامان در کنار پای بندی ما به آداب و رسومش، با ژرف اندیشی درباره پدیده زیبای شب همراه باشد، بسی دلپذیرتر و دلچسب تر می‎شود و افزون بر لذت ها و شادی های مادی، ما را مهمان لذت ها و شادی های روحی و معنوی نیز می‎کند، و هم احساس ما را طراوت می بخشد، و هم دل و جان‎مان را تعالی می دهد و نموداری از یک تفریح دنیوی و معنوی را در برابرمان به تصویر می کشد.

شب در آیات و روایات
قرآن کریم به پدیده شب از مَنظرهای گوناگون نگریسته، پیروانش را از زوایای گوناگون به این پدیده زیبای هستی توجه داده است:

1. قسم به شب

یکی از مصداق های اهتمام پروردگار به پدیده شب، «قسم خوردن به شب» است که بارها در قرآن کریم تکرار شده است. بدیهی است سوگند به چیزی، مهم دانستن آن و توجه دادن دیگران به جایگاه والای آن در هستی است. برخی از این دست از آیات عبارت است از:

ادامه »

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری میزان ، ایرانیان قدیم شادی و نشاط را از موهبت‌های خدایی و غم و اندوه و تیره دلی را از پدیده‌های اهریمنی می‌پنداشتند. مراسم نوروز، جشن مهرگان، جشن سده، چهارشنبه سوری و شب یلدا و سنت های دیگر در واقع بیانگر این حقیقت است كه ایرانیان پس از رهایی از بیدادگری و ستم به شكرانه بازیافتن آزادی، جشن برپا می ساختند و پیروزی نیكی بر بدی و روشنایی بر تاریكی و داد بر ستم را گرامی می‌داشتند.

شب یلدا در خراسان

شب یلدا در خراسان به “شب چله” معروف و دارای پیشنیه دیرینه‌ای است و مردم در این شب با شركت در شب نشینی‌های طولانی و خوردن انواع میوه و تنقلات سعی در بهتر گذراندن طولانی‌ترین شب سال دارند. مردم این منطقه برای استقبال نخستین روز از سردترین فصل سال تا آنجا كه توان مالی دارند، در خرید میوه‌های مخصوص شب یلدا مانند هندوانه، انار و خربزه كوتاهی نمی‌كنند.


بردن هدیه به خانه عروس با عنوان “شب چله‌ای ” از دیگر مراسم شب یلدا در استان خراسان به ویژه مناطق جنوبی این استان است. در این شب برای دخترانی كه به تازگی نامزد شده‌اند، ازسوی خانواده داماد، هدایایی فرستاده می‌شود و خانواده‌های عروس و داماد دور هم جمع می‌شوند. در این شب افراد با جمع شدن در خانه بزرگ فامیل، خواندن شعر و داستان، خوردن شیرینی، آجیل و انواع تنقلات، بلندترین شب سال تا پاسی از شب بیدار می‌مانند.

خراسان جنوبی

یكی از آیین‌های ویژه شب یلدا در استان خراسان جنوبی برگزاری مراسم “كف زدن” است. در این مراسم ریشه گیاهی به نام چوبك را كه در این دیار به “بیخ” مشهور است، در آب خیسانده و پس از چند بار جوشاندن، در ظرف بزرگ سفالی به نام “تغار” می‌ریزند. مردان و جوانان فامیل با دسته‌ای از چوب‌های نازك درخت انار به نام “دسته گز” مایع مزبور را آنقدر هم می‌زنند تا به صورت كف درآید و این كار باید در محیط سرد صورت گیرد تا مایع مزبور كف كند.

ادامه »

شب یلدا در سخن شاعران

در فرهنگ عامیانه‌ی مردم، شب یلدا و شب چله، شب دوستی است. شب بار عام و کارهای خیریه است. مردم ایران که اکثراً کشاورز یا دام‌دار بوده‌اند، آموخته‌اند تا سرمای زمستان را بهانه‌ای برای دورهم جمع‌شدن و جشن به پایان رساندن یک سال زراعی بدانند.

لیکن در فرهنگ ادبی و رسمی کشورمان، یلدا اغلب چهره‌ی تاریک و خشن شبی طولانی است. شبی که عشاق به انتظار به سرآمدن آن هستند. طولانی و تاریک بودن یلدا استعاره‌ایست برای فراق جان‌کاه معشوق، تنهایی و انتظار وصال و گاه گیسوی سیاه و بلند یار.

و حال چندبیتی در این مضمون می‌خوانیم:

حافظ:

صحبت حکام، ظلمت شب یلدا است

نور ز خورشید خواه بو که برآید

ادامه »

در هفته وحدت به سر می بریم؛ هفته ای که اگر اختلاف مسلمانان در مورد روز ولادت پیامبر اعظم صلّی الله علیه و آله نبود، شاید هفته ای هم به نام وحدت وجود نداشت.

پیامبری که به تعبیر قرآن کریم رحمت است برای جامع بشری1؛ شما خوانند گرامی آیا این رحمت را در زندگی امروز بشر یا نه بهتر است بگوییم در زندگی امروز مسلمانان مشاهده کرده اید؟ مسلمانان از صدر اسلام تا کنون با هم در حال جنگ و نزاع هستند. اطلاع اندکی از آنچه امروز در کشورهای مسلمان نشین خاور میانه روی می دهد، گواه این مطلب است.

هر سال به مناسبت هفت وحدت به آیاتی از قرآن کریم در بیان اهمیت اتحاد مسلمانان و پرهیز از اختلاف و تفرقه اشاره می شود؛ آیاتی چون:

{وَ أَطیعُوا اللَّهَ وَ رَسُولَهُ وَ لا تَنازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَ تَذْهَبَ ریحُكُمْ وَ اصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرین}2
{وَ اعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمیعاً وَ لا تَفَرَّقُوا}3

مخاطب این دو آیه چه کسانی هستند؟ شیعیان یا اهل سنت یا مسلمانان؟ چرا این آیات بر امت اسلامی تأثیر نمی گذارد؟ مشکل اصلی کجاست؟ قبل از اینکه به بیان مشکل اصلی بپردازم به جریانی اشاره می کنم که مدتی است ذهنم را به خود مشغول کرده است:
حضرت موسی از خدا درخواست وزیر کرد؛ خدا درخواست حضرت موسی را اجابت نموده، هارون را که پیشنهاد خود حضرت موسی بود، به عنوان وزیر معرفی کرد؛ آن گاه هر دو پیامبر بنی اسرائیل را از دست فرعون نجات دادند. حضرت موسی برای دریافت تورات به کوه طور رفت و هارون میان بنی اسرائیل ماند. هنگامی که حضرت موسی بازگشت با واقع عجیبی مواجه شد: سامری و گوساله آن. 4
حضرت موسی خطاب به هارون چنین گفت:
تو که دیدی مردم گمراه شدند(گرفتار سامری و گوسال او شدند) چرا اقدامی انجام ندادی؟ چرا از من تبعیت نکردی؟ آیا با فرمان من مخالفت کردی؟

پاسخ هارون(ع) بسیار قابل تأمل است:

{قالَ یَا بْنَ أُمَّ لا تَأْخُذْ بِلِحْیَتی وَ لا بِرَأْسی إِنِّی خَشیتُ أَنْ تَقُولَ فَرَّقْتَ بَیْنَ بَنی إِسْرائیلَ وَ لَمْ تَرْقُبْ قَوْلی}
حضرت هارون عدم اقدام در برابر سامری را فرقه فرقه شدن بنی اسرائیل می داند: ترسیدم که بگویی با این کارت میان بنی اسرائیل تفرقه افکندی و سخن من را حفظ نکردی. سخن حضرت موسی چه بود؟ هنگامی که خواست به میقات برود هارون را خلیفه خود قرار داد و دستور به اصلاح قوم و عدم تبعیت از طریقه مفسدان صادر کرد:
{ وَ قالَ مُوسى لِأَخیهِ هارُونَ اخْلُفْنی فی قَوْمی وَ أَصْلِحْ وَ لا تَتَّبِعْ سَبیلَ الْمُفْسِدین }5

ادامه »

برگزاری مسابقه قرائت دوازدهمین جشنواره ی قرآن و عترت

در مدرسه علمیه خواهران الزهرا( سلام الله علیها) ارومیه