شعر و پیامک مهدوی ویژه شب یلدا
شب یلدایم اگر با تو سپر شد یلداست
یا اگر این شب من باتو سحر شد یلداست
ما که عمری زده ایم دم زِ فراق تو، اگر..
بعد از این شام سیه خَتمِ سفر شد یلداست
ما که خود چله نشین تو شدیم آقاجان
این شب چله اگر از تو خبر شد یلداست
شب نشینی و کنار دِگران خوب اما..
با تو و عشق تو گر جمله به سر شد یلداست
ای خدایِ کرم و جود و محبت مهدی(عج)
از کرم، بر من اگر از تو نظر شد یلداست
همچنان آل علی در خطر تهدیداند
آن دمی که زِ شما دفع خطر شد یلداست
چون شهیدان تو ای شَهدِ شهادت نوشان..
سینه ام گر به دفاع از تو سپر شد یلداست
حرف آخر، اگر این چشم من ای صاحب اشک..
امشبی بَهرِ غَمِ جَدّ تو تَر شد یلداست
شب یلدا در کشورهای دیگر چه خبر است؟
یلدا، شب تولد مسیح یا انقلاب زمستانی، نام آخرین روز از پاییز را هر چه که بگذارید وجه اشتراک تمامشان مراسمی است که مردم برای زنده نگهداشتن طولانیترین شب سال برگزار میکنند. شبی که خورشید در بیشترین فاصله از استوا قرار میگیرد و در نتیجه زمستان نیمکره شمالی و تابستان نیمکره جنوبی از راه میرسد.
به گزارش مهر، انقلاب زمستانی از هزاران سال قبل تا به حال بهانه برگزاری آئینهای باستانی بوده است؛ در ایران باستان بهانه شب چله، در میان یهودیان بهانه حنوکا و در میان مسیحیان بهانه جشن کریسمس. اما به جز این آیینها، در فرهنگ هر کشور رسم و رسومی برای زنده نگه داشتن طولانیترین شب سال وجود دارد که فردا شب، وقتی شما پای سفره یلدایتان نشستهاید و با انار و خرمالو و دیوان حافظ به استقبال زمستان میروید، آنها در حال برگزار کردن این رسم و رسوم هستند.
پاکستانیها بر اساس آیینهای قدیمیشان در شب یلدا به دعا و نیایش میپردازند. مردان آیین حمام زمستانی را بجا میآورند و در حالی که تکه نانی را در دست گرفته اند روی سرشان آب میریزند. این حمام باید ایستاده انجام شود و از صبح تا بعد از ظهر آخرین روز از پاییز ادامه خواهد داشت. زنان و دختران هم مراسم سنتی حمام را به جا میآورند و بعد از این تطهیر مراسم آتش افروزی، جشن و پایکوبی و خوردن غذایی که از شکمبه بز تهیه شده، آغاز میشود.
مردم شرق آسیا، انقلاب زمستانیشان را با مراسم دونگژی جشن میگیرند. مراسمی که در میان ژاپنیها، چینیها، کرهایها و مردم فیلیپین و تایلند و ویتنام، یکی از مهمترین مراسم آیینی به حساب میآید و از غروب روز آخر پاییز شروع میشود. خانوادهها در این روز دور هم جمع میشوند و غذایی به اسم تانگ یوآن و کوفته برنجی میخورند؛ غذاهایی که در فرهنگ شرق آسیاییها، نماد همبستگی و اتحاد خانواده دانسته میشوند.
شب چله ، جشنی برای مهرپرستان یا زرتشتیان؟
در ایران و بین مردم، نام شب اول دی را به نام شب یلدا می دانند ولی اغلب نمی دانند که فلسفه واقعی آن چیست؟
اصل واژه یلدا از کجا آمده است؟
آیا شب یلدا در دین زرتشت وجود داشته و آیینی ایرانی است؟
آیا اینکه می گویند شب یلدا جشن ایرانی نبوده است صحیح است یا خیر؟
پاسخ به این سوالات در متن زیر بیان می شود.
فلسفه شب یلدا (چله)
ماه دی در ایران کهن ، چهار جشن را در بردارد. امروزه مهمترین جشنی که از جشن های ماه دی برگزار می شود ، شب نخستین روز دی ماه یا شب یلدا می باشد ، یعنی آخرین شب پاییز و نخستین شب زمستان ، پایان قوس و آغاز جدی و درازترین شب سال.
واژه یلدا سریانی و به معنی ولادت است.ولادت خورشید (مهر، میترا) و رومیان آن را ناتالیس آنویکتوس یعنی روز تولد (مهر) شکست ناپذیر نامند.
بنابر باور زرتشتیان ، در پایان این دراز شب ، که اهریمنی و نامبارکش می دانستند ( و می دانند) ، تاریکی شکست می خورد ، روشنایی پیروز و خورشید زاده می شود و روزها رو به بلندی می نهد و :
نام این روز میلاد اکبر است ، مقصود از آن انقلاب شتوی است. گویند در این روز نور از حد نقصان به حد زیادت خارج می شود و آدمیان نشو و نما آغاز می کنند و (پری) ها به فنا روی می آورند.(آثار الباقیه)
زایش خورشید و آغاز دی را ، آیینها و فرهنگ های بسیاری از سرزمین های کهن آغاز سال قرار دادند، و به شگون روزی که خورشید از چنگ شبهای اهریمنی نجات می یافت و روزی مقدس برای مهر پرستان بود.
در سده چهارم میلادی ، بر اثر اشتباهی که در محاسبه کبیسه ها رخ داد ، روز ۲۵ دسامبر را (بجای ۲۱ دسامبر) روز تولد میترا دانسته و تولد عیسی مسیح را در این آغاز سال قرار دادند.(جهان فروری ، تالیف دکتر بهرام فره وشی)
اشاره سنائی نیز به این تقارن است:
بصاحب دولتی پیوند ، اگر نامی همی جویی
که از پیوند با عیسی چنان معروف شد یلدا
شب هجران = شب یلدا !
شب یلدا در سخن شاعران
در فرهنگ عامیانهی مردم، شب یلدا و شب چله، شب دوستی است. شب بار عام و کارهای خیریه است. مردم ایران که اکثراً کشاورز یا دامدار بودهاند، آموختهاند تا سرمای زمستان را بهانهای برای دورهم جمعشدن و جشن به پایان رساندن یک سال زراعی بدانند.
لیکن در فرهنگ ادبی و رسمی کشورمان، یلدا اغلب چهرهی تاریک و خشن شبی طولانی است. شبی که عشاق به انتظار به سرآمدن آن هستند. طولانی و تاریک بودن یلدا استعارهایست برای فراق جانکاه معشوق، تنهایی و انتظار وصال و گاه گیسوی سیاه و بلند یار.
و حال چندبیتی در این مضمون میخوانیم:
حافظ:
صحبت حکام، ظلمت شب یلدا است
نور ز خورشید خواه بو که برآید
میلادت مبارک، یا رسول اللّه صلی الله علیه و آله
ویژه برنامه ی جشن ولادت پیامبر اعظم صلی الله علیه و آله و سلم
و امام جعفر صادق علیه السلام
حوزه علميه الزهرا سلام الله علیها ارومیه
سلام و صلوات بر رسولی که ولادتش نقطه عطفی در تاریخ انسانیت است.
درود خداوند بر تو باد؛ مادامی که حیات در کاینات باقی است.
میلادت مبارک، یا رسول اللّه صلی الله علیه و آله
با سخنرانی سرکار خانم شيرزاديان
و مولودی خواني و برگزاری مسابقه ی آشپزی